Column Trude Maas
Het gaat best goed met Utrecht. Of niet?
Onze roep om een Regeringscommissaris voor Wonen in de Randstad, met Utrecht als pilot, diende vorige week als knuppel in het hoenderhok. Niks tevreden achteruit leunen, zegt de Utrecht Development Board.
Utrecht draait uitstekend. Zo zien de cijfers over onze stad en regio er wel uit. In onderzoeken naar Brede Welvaart scoren we relatief goed. Pluspunten: kennisinstellingen, kwaliteit van de beroepsbevolking, actief cultureel leefklimaat en goede bereikbaarheid. Utrecht herstelt relatief goed na de pandemie. Er is veerkracht. Voor cijferfreaks biedt de nieuwste Staat van Utrecht een schat aan tevredenstemmende data.
Zo mooi is het niet
En toch. Zo mooi is het niet, en vanzelf blijft Utrecht niet zoals wij wensen.
Ook zonder cijfers weten we dat de kloof tussen bevolkingsgroepen groeit. Dat wonen inmiddels voor velen onbetaalbaar werd, en dat veel instellingen en bedrijven onvoldoende personeel kunnen vinden. Mensen verlaten Utrecht omdat de stad ze geen plek te bieden heeft. Jonge talentvolle mensen, en alle krachten die we nodig hebben om de stad te laten draaien. Verhuist de werkgelegenheid straks gewoon achter ze aan? De stad uit?
Mooi openluchtmuseum
We realiseren ons ook donders goed dat al die dingen iets met elkaar te maken hebben. Dat het hoog tijd wordt voor een stevige aanpak. Als we alleen maar traag op dezelfde manier doormodderen ziet de toekomst er niet goed uit. Dan worden we een heel mooi openluchtmuseum. Dat is meer middeleeuwse steden overkomen. Leuk voor vakantie, niet om te wonen en werken.
Utrecht kan het niet alleen
Wat kunnen we doen om dat te voorkomen? Zo begon onze zoektocht naar een duidelijke oproep. Niet alleen aan Utrecht, maar ook aan het rijk. “Want Utrecht kan het niet alleen”, leggen we uit in onze Open Brief. Onze gedachten zetten we op een rijtje, na een reeks sessies in eigen kring en met enkele bereidwillig meedenkende experts.
Verstop auto’s, weg met muren om de stad
Ten eerste: ruimte is schaars. Waarom maken we dan geen ruimte? Overkluizen van de ons omknellende snelwegen is een optie. Dat zijn we van die auto’s af, en creëren we meteen ruimte. Bij de A2 hebben we het al laten zien. Waarom niet hetzelfde doen bij de A27 of bij de Noordelijke Randweg?
Waarom accepteren dat we wegen als nieuwe muren om ons heen hebben? We willen toch makkelijk in het steeds mooiere Noorderpark kunnen komen?
En we willen toch schonere lucht?
Wanneer we boven het spoor leuke dingen gaan doen creëren we ook ruimte.
Niet meteen alles volbouwen natuurlijk. Zuinig omgaan met die ruimte. Parken en groen dus op die nieuwe Utrechtse bergen. Sporten, lopen, fietsen, vogels horen, de hond uitlaten.
Ooit was de verbeelding aan de macht. Nu is durven dromen opnieuw belangrijk.
Transformeren gebouwen versnellen
Er kwamen meer onorthodoxe dingen naar boven in onze discussies. Nadenken over beter gebruik en transformeren van wat er allemaal staat in de stad. Waarom kunnen panden vijf jaar leeg staan eigenlijk? Wat is nodig om daar paal en perk aan te stellen? Waarom is het zo lastig om tijdelijk andere bestemmingen aan gebouwen te geven, zodat ze gebruikt kunnen worden door kunstenaars. Of als woning kunnen fungeren.
Waarom niet beter nadenken over het beleid rond splitsing van bestaande woningen? Juist met een vergrijzend deel van de bevolking wonen veel mensen relatief ruim. Want kun je binnen je eigen buurt kleiner gaan wonen als verse weduwe of weduwnaar?
Utrechtse fantasie, lef en brutaliteit
Sommige van de vragen kunnen we zelf beantwoorden. Met eigen politieke moed en met vasthoudendheid.
Voor andere oplossingen kunnen we niet zonder de centrale overheid. Bestook die dus, met dezelfde moed en dezelfde vasthoudendheid. Onze Open Brief als knuppel in het hoenderhok: kom op met die Regeringscommissaris, dwars door alle grenzen heen. Utrecht zou een uitstekend proefkonijn kunnen zijn.
Als we geen openluchtmuseum willen worden moeten we dus wellicht -wat on Utrechts- fantasie, lef en brutaliteit gaan vertonen. Het tij keren.
Dus graag wat méér droom en ook meer daadkracht.
Trude Maas
Voorzitter Utrecht Development Board
"Constructief, maar wel kritisch"
De kracht van de Utrecht Development Board? Drie leden geven een eenstemmig antwoord: de eigen koers los van de politiek, zoekend naar gesprek met de stad en de buurt. Kortom: allereerst in contact met de basis en niet met reguliere machtsfactoren.
> Lees het hele interview