Deel deze pagina:

Jeroen Hermkens

Column Jeroen Hermkens

Luister naar kunstenaars

De beste beslissingen worden genomen spontaan, los van conventies. Als je durft uit te gaan van je eigen originele gedachten, in durft te spelen op veranderende omstandigheden.

Ik fiets door Utrecht met een map onder mijn arm naar mijn atelier op de Oudegracht om een litho te drukken. Ik rijd langs de Janskerk, langs het beeld van Willibrord. Al honderd keer heb ik op die plek gestaan, overtuigd dat dit beeld met op de achtergrond de Domkerk zeer geschikt zou zijn voor een schilderij. Honderd keer ben ik omgedraaid, zag ik het niet.

Zacht schijnsel, mist, zon

Nu in een flits zie ik de Dom in de mist, een fletse zon probeert door te breken. De straat is gehuld in een zacht schijnsel. Ik vergeet het maken van de litho voor vandaag, sprint naar huis en binnen een kwartier sta ik daar weer met mijn schildersezel voor het maken van een schilderij.

Inspiratie en durf

Ik moet snel reageren want zon en mist is tijdelijk, heel tijdelijk. Inspiratie is gebruik durven maken van de mogelijkheden die zich voordoen.

Ongrijpbaar vak

Schilderen is een ongrijpbaar vak, een vak wat je niet kunt beredeneren. Het is niet als een ambtenaar net zo lang poetsen en schuren totdat een rapport ergens op lijkt. Je hoort ook vaak dat kunst knap gemaakt is, dat iemand die een 17^e eeuws stilleven kopieert een vakman is. Maar dan wel een vakman als een fietsenmaker, iedereen die wil kan het leren. Saai en zielloos is het vaak.

Wat je werkelijk te melden hebt

Wat ik wil zien is wat de kunstenaar werkelijk te melden heeft, wat werkelijk van hem of haar is. De kunstenaar moet zonder ballast zijn eigen werk kunnen maken. Hij moet zich kunnen concentreren op het eigene. Dat eigene ontstaat vanzelf.

Zo Van Gogh

De beste schilderijen zijn ontstaan zonder erover na te denken. Van Gogh maakte er drie per dag zonder pretenties maar zo trefzeker, zonder franje, zo van Gogh. Want een schilderij ontstaat tijdens het maken en niet van te voren. Een kopie maken van het idee in je hoofd blijft altijd een slap aftreksel van een bedenksel.

Verbaasd

Als ik met mijn kwasten in de hand de ene kleur na de andere aan het mengen ben met als enige doel te reageren op de kleuren die al op het doek staan, dan kom ik soms in een soort trance waarin het schilderen het overneemt van het denken. Ik zet de verf neer in een vreemd automatisme, in een onbedwingbare logica en dan ontstaat een schilderij waarvan ik na een paar uur zelf verbaasd ben dat ik het gemaakt heb.

Boven mezelf

Dat zijn de momenten waar het om gaat. Dan stijg ik boven mezelf uit en jarenlange studie mondt uit in een schilderij zoals ik nog nooit gemaakt heb.

Keuzes maken

Geloven in je eigen kunnen en zonder belemmering keuzes maken en die uitvoeren is de snelste manier om resultaat te behalen. Dit zou je van kunstenaars kunnen leren. Wie je ook bent, waar je werkt.

Jeroen Hermkens
Lid van Utrecht Development Board

> Aanmelden nieuwsbrief

Home » Columns » Luister naar kunstenaars