Column Cor Jansen

Taalachterstand de wereld uit, te beginnen in Utrecht

Van nature ben ik een zeer posimistisch mens: positief over de stand van zaken en optimistisch over de toekomst. Daarbij werk ik liever met mensen die oplossingsgericht zijn dan met hen die zich focussen op 'het probleem'. Ben meer van de werklust dan van de werklast en kijk liever vooruit dan terug.

Een dergelijke houding plus het bijbehorende gedrag werkt goed, merk ik. Het geeft energie, je krijgt mensen mee en het leidt tot presteren met pret. Maar goed, met alleen vooruit kijken is het lastig reizen: om te weten waar je heen gaat, moet je ook weten waar je vandaan komt.

Verder weg dan ooit

Vanuit UtrechtDB-perspectief is het dan ook zaak, geregeld terug te kijken om zo een beter focus op noodzakelijke toekomstige ontwikkelingen te krijgen. Wij bestaan inmiddels tien jaar en we kunnen zeggen dat er veel positiefs is gebeurd in Utrechtse wijken, stad en regio. Mooi om te zien.

Zo merk ik dat er uitdagingen waren, waarvan we rond de eeuwwisseling dachten dat de oplossing nabij was, en die zich in 2020 inderdaad goed hebben ontwikkeld. Maar we kampten toen ook met vragen waar het antwoord nu verder weg lijkt dan ooit.

Veel betere doorstroming

Rond de eeuwwisseling mocht ik voorzitter zijn van De Utrechtse Brug, samenwerkingsverband tussen mbo, hbo en wetenschappelijk onderwijs, gericht op het stelselmatig werken aan studiesucces van allochtone leerlingen. Ook was ik een van de aanjagers bij Het Utrechts Onderwijs Offensief. Deze breed samengestelde club wilde verbeteringen doorvoeren op basis van een aantal stellingen, zoals: 'Geen leerling verlaat het Utrechtse basisonderwijs met een taalachterstand'. Beide initiatieven hebben resultaten opgeleverd. De doorstroom van jongeren, vooral meisjes, met een migratieachtergrond ging écht met sprongen vooruit. De samenwerking tussen de verschillende onderwijskolommen is op papier sterk verbeterd.

Kansenongelijkheid toegenomen

Ja, er is in 20 jaar veel bereikt. Maar hoe ver buiten bereik lijkt ons doel 'Geen kind verlaat het basisonderwijs met een taalachterstand' intussen! De verschillen in het onderwijs zijn eerder groter geworden, terwijl onze samenleving complexer werd, meer taalvaardigheid eist, ook omdat mensen gemiddeld veel hoger opgeleid raakten. Mijn stelling: de kansenongelijkheid is eerder toe- dan afgenomen. Een zeer treurig stemmende constatering. Een constatering die schreeuwt om een tegenbeweging.

Droom waarmaken

Mijn UtrechtDB-droom luidt: 'Taalachterstand de wereld uit, te beginnen in Utrecht'. Wij willen dat in 2030 alle taalachterstand bij jongeren tussen de 8 en 23 jaar is gestopt: buurt voor buurt en wijk voor wijk. Hoe? Onder het motto 'Actief talig en Talig actief' realiseren buurtbewoners, professionals, onderwijs, maatschappelijke ondernemers en sportverenigingen de komende tien jaar een krachtige doorbraak.

Leesvaardigheid en leesmotivatie essentieel

Hoe pakken we onze droom aan? Opmerkelijke resultaten worden geboekt door optimisme, hard commitment en doorzettingsmacht door verbindende kracht. En door heel gericht samen te werken binnen het onderwijs en met de wijdverspreide bibliotheken in wijk, stad en regio. Samen voeren zij een krachtig en samenhangend leesbeleid. Want leesvaardigheid, leesmotivatie en een levende leescultuur zijn essentiële drivers voor het stoppen van taalachterstanden.

Bieb op de Neude en FC Utrecht

Een rijk leesaanbod past juist bij Utrecht, als Unesco City of Literature en met de opening van de centrale bibliotheek nieuwe stijl op de Neude. Een aanbod dat aansluit bij de leefwereld van jongeren met diverse achtergronden, met bijvoorbeeld de inzet van aansprekende lees-ambassadeurs zoals spelers van FC Utrecht. En natuurlijk met verbreding en intensiveren van de Voorleesexpres, een supergaaf initiatief waarbij studenten bij gezinnen zonder voorleescultuur stelselmatig de kracht van het voorleesritueel in praktijk brengen.

Taalachterstand gezicht geven

Met dit soort initiatieven zal Utrecht een halt toeroepen aan taalachterstand. Een positieve beweging wordt gerealiseerd door bundeling van krachten van diverse losse initiatieven en een focus per buurt. Taalachterstand krijgt een gezicht en al die gezichten worden gekend en positief betrokken bij tal van initiatieven in de buurt. Hiervoor maken alle betrokkenen zich sterk.

Het motto is: met elkaar doorzetten waar anderen ophouden. Deze Utrechtse 'vermenigvuldigen-door-te-delen-stijl' leidt tot een verbindende, positieve, krachtige beweging die zorgt dat deze droom geen bedrog is.

Cor Jansen
Lid Utrecht Development Board

> Aanmelden nieuwsbrief

Deel deze pagina:

Home » Columns » Taalachterstand de wereld uit, te beginnen in Utrecht

Zeven stellingen op de Domtoren

In navolging van de monnik Maarten Luther, die in 1517 hervormingen op de kerk in Wittenberg spijkerde, hing de Utrechtse wethouder René Verhulst in 2002 zeven stellingen op de Utrechtse Domtoren. Deze stellingen gingen over de toekomst van het onderwijs in de stad.

Volgens het Utrechts Onderwijs Offensief moesten er verbeteringen worden doorgevoerd in het onderwijs, ondanks de bezuinigingen van het kabinet. Het onderwijs in Utrecht vormde volgens het Offensief het fundament van de kenniseconomie van de stad.

De strekking van de stellingen was dat onderwijs de basis is, waarin de leerling centraal dient te staan en waarin de leerkracht een centrale rol speelt. De stelling met wat mij betreft de meeste impact: ‘Geen leerling verlaat het Utrechtse basisonderwijs met een taalachterstand’

Het Utrechts Onderwijs Offensief bestond uit primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs, universitair onderwijs, gemeente en bedrijfsleven.

Rien Nagel, Kees Rutten en Monique Mourits INTERVIEW

"Constructief, maar wel kritisch"

De kracht van de Utrecht Development Board? Drie leden geven een eenstemmig antwoord: de eigen koers los van de politiek, zoekend naar gesprek met de stad en de buurt. Kortom: allereerst in contact met de basis en niet met reguliere machtsfactoren.

> Lees het hele interview